- Vrij snel na de Russische invasie van Oekraïne besloten westerse landen om massaal Russische financiële tegoeden die in het westen waren geparkeerd, te confisqueren.
- De verleiding is groot om die Russische tegoeden in te zetten voor financiële steun aan Oekraïne.
- Dat is vooral riskant voor westerse bedrijven die nog actief zijn in Rusland, want die zijn kwetsbaar voor represailles.
- Lees ook: Paradox: als Rusland de oorlog in Oekraïne verliest, is dat slecht voor de Russische economie – maar winst is ook nadelig.
Vrij snel na de Russische invasie van Oekraïne in 2022 besloten westerse landen financiële tegoeden van de Russische overheid die bij westerse banken waren gestald, te bevriezen. De verleiding is inmiddels groot om de bevroren tegoeden op één of andere manier in te zetten om Oekraïne te steunen. Maar dat brengt wel risico’s mee.
Westerse bedrijven die nog actief zijn in Rusland, lopen het meeste risico op tegenmaatregelen van Rusland, volgens analist Elisabeth Braw van de denktank Atlantic Council.
In een artikel voor het Center for European Policy Analysis schetst de expert dat het Kremlin niet stilletjes gaat toekijken, als de VS en hun bondgenoten daadwerkelijk de 300 miljard dollar aan Russische buitenlandse fondsen gaan gebruiken voor steun aan Oekraïne.
Het is aannemelijk dat het Kremlin zich dan gaat richten op buitenlandse bedrijven die nog in Rusland actief zijn, mogelijk door die te onteigenen.
“Terwijl het Westen de controle heeft over Russische financiële activa, zijn er relatief weinig westerse bedrijven die het Kremlin kan overnemen”, schrijft Braw. “Maar er zijn nog wel veel bezittingen van westerse bedrijven of individuen die in Rusland zijn gebleven na de invasie van Oekraïne."
Op 23 mei ondertekende de Russische president Vladimir Poetin een decreet dat confiscatie van bezittingen van westerse bedrijven toestaat. Het nieuwe decreet richt zich op een reeks bezittingen: van cash en onroerend goed, tot eigendomsrechten, meldde persbureau Reuters.
Dit decreet komt bovenop eerdere maatregelen die Rusland nam als vergelding voor westerse sancties, zoals het bevriezen van bankrekeningen van “onvriendelijke” niet-ingezetenen.
Rusland heeft bezittingen van westerse bedrijven in het vizier
Als we het Kremlin op zijn woord moeten geloven, kan voor 290 miljard dollar aan westerse activa in beslag worden genomen. Maar zelfs als dit cijfer overdreven blijkt, vormt de huidige situatie een grote bedreiging voor bedrijven die in Rusland zijn gebleven, aldus Braw.
“Eerder deze maand legde Rusland beslag op meer dan 700 miljoen euro van drie westerse banken nadat een bouwproject in duigen viel als gevolg van westerse sancties. Dat was een duidelijk signaal van het Kremlin dat Rusland in staat is om elk westers bedrijf in het land aan te pakken.”
Rusland verlaten is tegenwoordig geen sinecure voor westerse bedrijven, omdat Rusland steeds meer beperkingen oplegt. Om het land te verlaten, moeten bedrijven hun belangen bijvoorbeeld met 50 procent korting verkopen, gevolgd door een vertrekheffing van 15 procent, aldus Braw.
Tot nog toe hebben westerse landen ervan af gezien om bevroren Russische fondsen direct aan te spreken. In plaats daarvan gaat het om het aanwenden van het rendement van Russische financiële activa, zoals rente en dividend.
Eind mei bereikte de Europese Raad overeenstemming over de overdracht van het rendement op bevroren Russische bezittingen aan Oekraïne. Daarbij gaat het om bedragen die kunnen oplopen tot meer dan 3 miljard dollar per jaar.
De regering van Oekraïne kan de eerste tranche van deze financiering deze zomer verwachten, zei EU-gezant David O'Sullivan in een interview met RBC Ukraine.
